Artsen kunnen daar maar beter alert op zijn. De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) zette voor het eerst haar gele pootjes op Franse bodem in 2004 en vanaf 2017 wordt deze invasieve exoot ook in Nederland waargenomen. Dit heeft ecologische, economische en maatschappelijke gevolgen. Het effect op de natuur veroorzaken deze hoornaars doordat ze hun larven voeden met eiwitrijke delen – veelal de thorax – van vliegende insecten, vooral van de honingbij.
Dit is gemakseten voor de opportunistische hoornaars: een bijenkast is te vergelijken met de drive-through van een fastfoodrestaurant. Met chirurgische precisie ontdoen ze het slachtoffer van hun kop, poten, vleugels en achterlijf, en laten deze eiwitarme delen, als het zwerfafval bij McDonald’s, achter. Na het fijnkauwen van de bestanddelen van het borststuk vliegen ze hiermee terug naar het nest.
De economische effecten zijn onder andere merkbaar aan de kosten die gemaakt moeten worden voor monitoring en het verwijderen van nesten, en aan de gevolgen voor de bijenhouderij als sector. Dit laatste is tevens een maatschappelijk gevolg, waartoe ook het effect op de volks­gezondheid gerekend kan worden. Het aantal nesten in Nederland neemt ondanks de bestrijding ervan exponen­tieel toe. En daarmee wordt ook een steeds groter publiek in Nederland blootgesteld aan de gevaren van deze wesp­achtige. Weet u wat te doen als een patiënt in aanraking is gekomen met het gif van een Aziatische hoornaar?

Bijtende vloeistof

In het algemeen komen de Aziatische hoornaars minder af op zoetigheid dan de ‘limonadewesp’. In de zomer ligt de focus van de werksters op het foerageren van eiwitten als voedsel voor de larven. Zolang er dus broedzorg is, gaan ze niet op zoetigheid af. Pas eind september/oktober kunnen ze op druiven en appels worden waargenomen. Hoe dan ook zijn er risico’s voor de mens. Recente publicaties uit Spanje, Portugal, Korea en Japan melden dat deze invasieve exoot niet alleen de bijen nieuwe problemen bezorgt. Hij hanteert namelijk een verdedigingsmechanisme dat de menselijke gezondheid schade berokkent op een manier die we nog niet kennen van inheemse angeldragende insecten zoals hommels, bijen, wespen en Europese hoornaars. Een ervaren verdelger van hoornaarsnesten heeft dit aan den lijve ondervonden tijdens het verwijderen van een nest op 25 meter hoogte tussen de boomtakken. De gealarmeerde werksters slaagden erin om een bijtende vloeistof in zijn oog te spuiten, langs zijn veiligheidsbril. Hierdoor kon de man nauwelijks nog iets zien. Hij wist weer veilig beneden te komen, waar zijn collega gereed stond met een oog­­douche. Gelukkig herstelde zijn zicht binnen enkele uren. Maar de branderige en drukkende pijn in en rondom het oog, evenals de roodheid en zwelling, verminderden pas na een dag.

Lees hier het volledige artikel

Het artikel is geschreven door Marcory van Dijk en Bram Cornelissen  en gepubliceerd in Medisch Contact.